Dış Ticaret Nedir?

Dış ticaret, bir ülkenin sınırları ötesindeki diğer ülkelerle mal ve hizmetlerin alım satımını ifade eden ekonomik bir faaliyettir. Bu süreç, bir ülkenin kendi ürettiği malları ve hizmetleri yurt dışına ihraç etmesi ve aynı zamanda diğer ülkelerden gelen malları ve hizmetleri ithal etmesini içerir. Ekonomik sistemi dışarıya açık bir ülkenin başka ülkelerle yapmış olduğu ürün ve hizmet alım satım işlemine dış ticaret denmektedir(Melemen, 2019: 15).

Dış Ticaret Neden Önemlidir?

Ülkelerin tek başlarına kendilerine yetmeleri ve verimli olmaları mümkün değildir. Her ülkenin iyi durumda olduğu ürün ve hizmetler olduğu gibi ihtiyacı olan ürün ve hizmetler de vardır. İhtiyaç ve üretim fazlası ürünlerin yurtdışına satışına ihracat, ihtiyaç duyulan ürünlerin tedarikine ise ithalat denilmektedir. Dış ticaretin temelinde ise bu arz-talep dengesinin sağlanması gelmektedir. Bazı ülkeler ürün ve hizmetleri üretme konusunda sahip olduğu kaynaklar, teknolojik alt yapı, maliyet, verimlilik gibi noktalarda diğer ülkelere göre daha avantajlı olabilmektedir(Tunç, 2004: 3).

Dış ticaretin temel amacı, bir ülkenin ekonomik büyümesini teşvik etmek, üretim kapasitesini artırmak, iş imkanları yaratmak ve ticaret partnerleriyle karşılıklı yarar sağlamaktır. İşte dış ticaretin temel unsurları:

1. İhracat: Bir ülke, kendi ürettiği malları ve hizmetleri yabancı ülkelere satma işlemidir. İhracat, bir ülkenin ulusal gelirini artırabilir ve yerel işletmelerin büyümesini destekleyebilir.
2. İthalat: Bir ülke, diğer ülkelerden gelen malları ve hizmetleri satın alma işlemidir. İthalat, yerel tüketicilere çeşitli ürünlerin erişimini artırabilir ve yerel pazarı zenginleştirebilir.
3. Ticaret Dengesi: Bir ülkenin ihracatı ile ithalatı arasındaki farka ticaret dengesi denir. Pozitif bir ticaret dengesi, ihracatın ithalatı aştığı durumu ifade ederken, negatif bir ticaret dengesi ise ithalatın ihracatı aştığı durumu ifade eder.
4. Dış Ticaret Politikaları: Ülkeler, dış ticaretin yönetimi için çeşitli politikalar benimserler. Bunlar arasında gümrük vergileri, kotalar, ticaret anlaşmaları, serbest ticaret bölgeleri gibi stratejiler yer alır. Bu politikalar, iç pazarı koruma, rekabet avantajları elde etme ve ticaret partnerleriyle ilişkileri düzenleme amacı taşır.
5. Ticaret Engelleri: Gümrük vergileri, tarife kotaları, ithalat kısıtlamaları gibi ticaret engelleri, dış ticaretin akışını etkileyen faktörlerdir. Ticaret engelleri, ticaretin serbest akışını sınırlayabilir ve uluslararası ticarette sorunlara yol açabilir.

Dış Ticaretin Önemi…

Uluslararası ticaretin bir alt konusu olan dış ticaret, ülkelerin birbirleri arasında gerçekleştirmekte olduğu mal hareketlerini içeren ihracat ve ithalat işlemlerinden oluşmaktadır. Dış ticaret kavramı yerine son yıllarda uluslararası ticaret kavramı da kullanılabilmektedir. Ülkelerin dış ticaret yapmadan ihtiyaçlarını sürdürülebilir olarak karşılamaları mümkün değildir. Oranları değişmekle birlikte her ülke dış ticaret açısından birbirine bağımlı durumdadır. Hiçbir ülke başka ülkelerden ürün, hizmet veya hammadde ithalatı yapmadan kendi başına her şeyi üreterek tüm ihtiyaçlarını karşılayamaz. Bunun için ülkeler; sahip olmadığı yer altı kaynaklarını, teknolojiyi, hammaddeyi, enerjiyi, emek üretimini vb. ithal etmek durumundadır(Melemen, 2019: 2).

Ülkeleri birbiri ile ticaret yapmaya iten en önemli unsur fiyattır. Türkiye’de Japonya otomobillerinin Alman ve diğer otomobillere göre daha çok tercih edilmesinin en önemli sebebi, Japon otomobillerin alternatiflerine göre ucuz olmasıdır. Japon otomobillerinin diğer otomobillere göre daha uygun olmasının sebepleri ise şu şekilde sıralanabilir; üretim maliyetleri, emeğe ödenen ücret, finansmana olan ulaşım maliyeti, toprağın değeri, hammaddelerin, fiyatın ve uygulanan etkili teknolojiler noktasındaki uygunluktur(Karluk, 1998:3).

Dış ticaret, küreselleşme ve teknolojik gelişmelerle birlikte giderek daha önemli hale gelmiş ve uluslararası ekonomik ilişkilerin temel bir unsuru haline gelmiştir. Ülkeler arası dış ticaret, ekonomik büyümeyi teşvik edebilir, işbirliği fırsatları yaratabilir ve farklı ülkeler arasında kaynakların etkin kullanımını sağlayabilir.